Sist oppdatert 31. mars 2007 av TEG
Kommentarer til denne siden.
UiB : Juridisk Fakultet : eksamen : 2. studieår : JUS121
Spørsmål 1 reiser to ulike spørsmål. Det eine er om gjennomføringa av traktaten er ein type tiltak som etter legalitetsprinsippet krev lovheimel. Det kan det ikkje vera særleg tvil om. Også inngrep i juridiske personar sitt ”private” rom må ha lovheimel, og både inspeksjon og (endå meir) desinfeksjon må seiast å ha ein slik inngreps-karakter. Det same gjeld sjølvsagt pålegget om å betala gebyr.
Det andre spørsmålet er om traktaten kan vera heimel god nok. Etter det dualistiske systemet som vi byggjer på i norsk rett, er det ikkje tilfelle.
Spørsmål 1 burde vera ein lett inngangsport, der ein ikkje treng bruka mange setningar for å få fram poenga og koma med eit klart svar.
Spørsmål 2 er kanskje det mest omfattande, og eit av dei mest krevjande i oppgåva. Det reiser ei rekkje spørsmål om tolkinga av grl. § 17 om provisoriske anordningar:
Det tidsmessige området for Regjeringa sin kompetanse etter § 17. Av § 17 sin karakter, jf uttrykket ”provisorisk” i andre punktum, er eit vilkår at Stortinget ikkje er samla. Dette er oppfylt. I følgje heimesida deira skjer den høgtidlege opninga av neste sesjon den 10. oktober. Dette må ein forventa at studentane har funne ut av.
Om anordninga ligg innanfor det saklege området som § 17 skisserer, dvs. ”Handel, Told, Næringsveie og Politi”. Desse omgrepa overlappar kvarandre og må generelt tolkast vidt, jf Andenæs s. 199. Sjølv om konklusjonen synest rimeleg klar, bør studentane drøfta faktum i ”vårt” tilfelle opp mot grunnlovsteksten, og ikkje berre gi konklusjonen. Særleg er det grunn til å drøfta om Regjeringa i kraft av § 17 kan fastsetja den skisserte gebyrordninga. Dette krev ei avklaring av grunnlova sitt skatte-omgrep, sidan § 17 ikkje gir heimel for å påleggja skattar. Jf her Andenæs s. 200, jf s. 193-194.
At anordninga ikkje må strida mot ”de af Storthinget givne Love”. Her gir oppgåva ikkje så klare haldepunkt. Men ein må få fram at det at smittevernlova ikkje gir heimel for å gjennomføra traktaten, ikkje nødvendigvis betyr at traktaten og anordninga er i strid med lova. Her bør ein koma inn på korleis uttrykket ”stride” har blitt tolka i rettspraksis (jf Rt. 1940.500 og Rt. 1959.306). Eit raskt overblikk over lova burde visa at det ikkje er tale om direkte motstrid her.
Spørsmål 3 har også med tolkinga om omgrepet ”skatt” i grunnlova (§ 75a) å gjera. Det som etter grunnlova vert rekna som skattevedtak, treng ikkje lovs form. Jf samanhengen mellom uttrykket ”Love” i § 75 a og uttrykket ”Lov” i § 76. Sidan det her dreier seg om eit gebyr som går til eit konkret avgrensa føremål, nemleg å dekka kostnadene ved inspeksjon/desinfeksjon, kan det ikkje reknast som skatt. Konsekvensen blir at det ikkje er nok å gjera eit plenarvedtak, det må ha lovs form.
Sjølv om spørsmål 3 inneheld ei viss intellektuell utfordring, burde ein student som forstår seg på emnet, ikkje trengja så mykje plass for å gi eit fullgodt svar.
Spørsmål 4 gjeld tolkinga av grl. § 26 andre ledd. Etter ordlyden talar grunnlova her berre om rettsverknadene av manglande samtykke. Men det er sikker rett at regelen medfører ei plikt for regjeringa til å innhenta samtykke frå Stortinget i dei tilfella regelen nemner, jf Andenæs s. 233-234. Når det gjeld tidspunktet for å innhenta samtykke, er det vanlege å gjera dette mellom underteikning og ratifikasjon av ein traktat, slik det her er spørsmål om.
Det er naturleg å starta med spørsmålet om traktaten ”nødvendiggjør en ny Lov”. Dette er eit heilt anna spørsmål enn om traktaten strir mot gjeldande lovgiving, jf spørsmål 2. Ved drøftinga må ein kunna leggja til grunn den konklusjonen som Lovavdelinga har kome til. Dvs. at smittevernlova gir heimel for å vedta ei forskrift som fastset at helsestyresmaktene har rett til inspeksjon og desinfeksjon. Studentar som forsøker å føreta ei sjølvstendig vurdering ut frå smittevernlova bør ikkje trekkjast for det, sjølv om det ikkje blir forventa. Men tek det stor plass, vitnar det om dårleg skjønn og kan lett gå ut over kvaliteten på resten av oppgåva.
Sidan ny lov ikkje trengs, blir det nødvendig også å drøfta om traktaten er av ”særlig Viktighed”. Her blir utfordringa å få til ei fornuftig pro et contra drøfting. Konklusjonen et underordna. Dette med inspeksjonar og desinfeksjon av motorrom er neppe i seg sjølv eit svært omfattande eller på andre måtar viktig tema. Men ein bør også trekkja inn at det dreier seg om ein global traktat. (Oppgåva stiller ikkje spørsmål om den nordiske traktaten kravde samtykke frå Stortinget, endå det i og for seg er eit svært interessant spørsmål.) At traktaten er open for tilslutning frå alle statar i verda, gjer at han får vesentleg større konsekvensar enn ein reint nordisk avtale. I praksis er det rett nok berre eit fåtal av verdas statar som det er naturleg å ha direkte båtsamband med.
Spørsmål 5 gjeld høvet til å ta ein reservasjon. Dette er eit folkerettsleg spørsmål, noko som inneber at studentane på dette punktet vert stilt overfor den ekstra utfordringa det er å setja seg inn i ein til no ukjent tematikk. Ein kan difor ikkje stilla like strenge krav til oppgåvesvaret her. Men flinke studentar får høve til å visa kva dei er gode for.
I litteraturen er høvet til å inngå ein reservasjon drøfta nokså kort av Ruud/Ulfstein s. 65-66, jf også Cassese s. 129-131. I prinsippet kan spørsmålet vera regulert i traktaten sjølv, men her er spørsmålet avgrensa til kva Wien-konvensjonen tilseier. (Sidan oppgåva spør direkte etter denne konvensjonen, er det for utan betydning for drøftinga at Norge ikkje har slutta seg til konvensjonen.) Den relevante regelen er art. 19 bokstav c). Det sentrale spørsmålet vert om reservasjonen vil vera i strid med traktatens ”object and purpose”.
Her lyt ein gå inn og tolka både traktaten og den føreslåtte reservasjonen. Når traktaten seier at kostnadene kviler på den staten som føretek inspeksjonen, er det nærliggjande å tolka dette som ein motsetnad til at skipseigaren sjølv skal betala. Men ved nærare ettertanke er det ei nokså tvilsam tolking. Det er berre statane som er partar i traktaten, og den mest nærliggjande løysinga er då å lesa setninga som ei avklaring av kva for ein stat (i praksis anten flaggstaten eller ”inspeksjonsstaten”) som skal svara kostnadene. I så fall er det eigentleg ikkje nokon motstrid mellom reservasjonen og innhaldet i traktaten, og reservasjonen kan forståast meir som ei presiserande tolking. Men sjølv om ein skulle leggja den førstnemnde tolkinga av traktaten til grunn, bør det ikkje utelukka at reservasjonen er akseptabel. For det sentrale føremålet med traktaten, nemleg å hindra legionella-smitte, er det likegyldig kven som betalar kostnadene ved smitteverntiltaka.
Spørsmålet om når reservasjonen må setjast fram, er ikkje direkte regulert i Wien-konvensjonen. Det går rett nok fram føresetnadsvis av art. 19 at ein reservasjon kan bli sett fram både ved underteikning og ratifikasjon. Men det løyser ikkje utan vidare spørsmålet om det i høve til den aktuelle reservasjonen er tidsnok å setja fram reservasjonen ved ratifikasjonen. Her må ein også trekkja inn Wien-konvensjonen art. 18, som fastset rettsverknadene av ei underteikning (der det skal skje etterfølgjande ratifikasjon). Sidan staten ved underteikning forpliktar set til ikkje å handla mot traktaten sitt føremål, må det reknast som akseptabelt å setja fram reservasjonen ved ratifikasjonen om denne ikkje strir mot ”object and purpose”, jf ovanfor.
Ved den førebelse sensuren av heimeeksamen er det svært viktig at ein gir studentane fyldige tilbakemeldingar på prestasjonen, jf eige skriv om dette. I tillegg skal ein fastsetja ein førebels karakter. Ved den endelege sensuren skal heimeeksamen telja om lag 1/3.
|
Sist oppdatert 31. mars 2007 av TEG Kommentarer til denne siden. |